เคยได้ยินหรือไม่? กับประโยคว่า ไม่มีอะไรที่สมบูรณ์แบบไม่มีที่ติไปหมดทุกอย่าง เพราะแม้แต่เพชรน้ำงามก็ยังมีตำหนิ … บางคนอาจจะยังไม่ค่อยเข้าใจว่า “ตำหนิเพชร” คืออะไร? มีลักษณะแบบไหน และมีการแบ่งแยกออกเป็นกี่ประเภท ว่าแล้วก็เลื่อนลงมาอ่านได้เลยค่ะ

ตำหนิเพชร (Diamond Inclusions) คืออะไร?

ตำหนิของเพชรนั้นจะเป็นตำหนิที่เกิดขึ้นจากตัวของเพชรเอง ซึ่งเพชรทุกๆ เม็ดจะมีตำหนิในตัวของมันเอง ซึ่งตำแหน่งของตำหนิและประเภทของรอยตำหนิเพชรนั้นๆ ก็จะเป็นตัวกำหนดมุลค่าของเพชรเม็ดนั้น รอยตำหนิจะไม่สามารถมองเห้นได้ด้วยตาเปล่าจะต้องใช้เครื่องมือส่องขยายดูแลละต้องตรวจโดยผู้เชี่ยวชาญเท่านั้น  ซึ่งรอยตำหนิของเพชรนั้นจะถูกแบ่งออกเป็น 2 ประเภทใหญ่ๆ คือ

1.ตำหนิเพชรภายนอก

คือ ตำหนิของเพชรที่ปรากฏภายนอกตัวเพชร จะถูกแบ่งออกเป็น 6 แบบตามลักษณะของรอยตำหนิดังนี้

• Abrasion หรือ รอยสึก จะเป็นรอยขีดเล็กๆ หรือบางครั้งก็จะเป็นรอยสีขาวขีดๆ  บริเวณรอยต่อของเหลี่ยมเหลี่ยมและบริเวณก้นเพชร ( Culet) รอยขีดขูดชนิดนี้ส่วนใหญ่จะไม่ได้เกิดจากการสร้างขึ้นเอง แต่จะเกิดจากเพชรด้วยกันเองที่อาจจะกระทบกัน
• Extra Facet หรือ รอยเหลี่ยมแซม หมายถึงรอยเหลี่ยมที่เกิดจากการเจียระไนเกินจากเหลี่ยมมาตรฐานของเพชร ส่วนใหญ่อยู่ในบริเวณขอบเพชร (Crown)
• Natural หรือ รอยตำหนิธรรมชาติที่มักจะเกิดขึ้นในเพชรธรรมชาติ หรือ เพชรแท้
• Polish Lines หรือ รอยขีดเล็กๆ เป็นรอยที่เกิดจากกระบวนการขัดเงาเพชร
• Polish Mark  หรือ รอยตำหนิแบบคลื่น หรืออีกชื่อหนึ่งก้จะเรียกว่า ” lizard skin” รอยชนิดนี้จะเกิดจากการเจียระไนด้วยความเร็วมากเกินไป หรือ เจียไรบนเนื้อเพชรที่มีความแข็งเป็นพิเศษ ทำให้เกิดรอยเป้นเส้นคลื่นๆ และไม่สามารถแก้ไขด้วยการขัดเงาได้
• Surface Graining   รอยตำหนิชนิดนี้จะมีลักษณะเหมือนเส้นที่พาดบนเนื้อหรือเหลื่อมเพชร มักเกิดจากโครงสร้างของเพชรเอง

2.ตำหนิภายในเพชร

คือ ตำหนิของเพชรที่ปรากฏภายในตัวเพชร จะถูกแบ่งออกเป็น 9 แบบตามลักษณะของรอยตำหนิ ดังนี้

• Bearded Girdle  เป็นรอยขรุขระที่ขอบเพชรที่อยู่ลึกเข้าไปด้านใน รอยนี้จะเกิดจากการกระแทกระหว่างเจียระไน และการขัดเงาของเพชร
• Cloud   เป็นรอยตำหนิที่มีหลายลักษณะ เช่น ในบางครั้งอาจจะเป็นรอยจุดคล้ายฝุ่นละอองเล็ก บางครั้งก็ขุ่นมัวคล้ายหมอกควัน หรือมีลักษณะคล้ายกับก้อนเมฆ กระจายอยู่ภายในตัวเพชร
• Feather หรือ Glets  รอยตำหนิชนิดนี้จะเป็นรอยที่มีขนาดใหญ่เป็นรอยสีขาวสีขาวลักษณะคล้ายกับขนนก
• ผลึกแร่ (Included Crystal)   หมายถึงการผลึกของเพชร และการผลึกของแร่ชนิดอื่นๆ บนตัวเพชร ในครั้งมีสีบางครั้งไม่มีสี ซึ่งหากมีสีที่มองเห็นได้ง่าย ก็จะส่งผลต่อราคาและค่าความบริสุทธิ์ของเพชร
• Laser Drill Hole  เป็นรอยเพชรที่ส่วนใหญ่มักเกิดจากเลเซอร์ที่ใช้ลบรอยตำหนิสีของตัวเพชร แต่ถึงแม้ว่ารอยตำหนิสีจะหายไปแต่ก็จะไปสร้างรอยเปิดที่เนื้อเพชรจนเกิดเป็นรอย
• Tension Cracks  เป็นรอยแตกภายภายในของเนื้อเพชรที่มาจากอุณหภูมิสภาพอากาศ ส่งผลให้เนื้อเพชรภายในตรงกลางแตก
• Crystal Inclusion หรือ Trigon หรือ มลทินผลึกเพชร มักมีลักษณะรอยตำนิเป็นรูปสามเหลี่ยม แยกออกมาเป็นผลึกของเพชร
• Twinning Planes หรือระนาบแฝดผลึก มีลักษณะเป็นรูปสามเหลี่ยมพับผ่านตรงกลางของผลึกเพชร รอยชนิดนี้จะผลกระทบต่อความโปร่งใสของเพชร
• Internal Graining  เป็นรอยที่มักเกิดจากผิดปกติของคริสตัลในเนื้อเพชรเอง ลักษณะรอยอาจจะเป็นเส้นมุมหรือเส้นโค้งภายในเนื้อส่งต่อความโปร่งใสของเพชร

เพชรแท้ดูยังไง สังเกตได้ด้วยวิธีต่อไปนี้

• ชั่งน้ำหนัก หากเป็นเพชรแท้จะมีน้ำหนักน้อยกว่าเพชรปลอมประมาณครึ่งหนึ่ง เช่น เพชรมีหน้าตัด 10 มิลลิเมตร เมื่อนำมาชั่งดูจะหนักประมาณ 1 กะรัต
• ใช้สายตามอง หากคว่ำหน้าเพชรแท้ลงบนกระดาษ จะมองไม่เห็นตัวหนังสือเนื่องจากเพชรแท้มีการหักเหของแสงแบบเดี่ยว ต่างจากเพชรปลอมที่มองเห็นตัวหนังสือชัดเจนเพราะมีการหักเหแบบคู่
• ใช้หมอก หากหายใจรดใส่เพชรแท้จะไม่มีไอน้ำเกาะติดกับเพชรหรือถ้ามีก็จะหายไปทันที ส่วนเพชรสังเคราะห์หรือเพชรปลอมจะมีฝ้าเกาะอยู่ประมาณ 2-3 นาที
• การสะท้อนและหักเหของแสง เนื่องจากเพชรแท้มีกระจายแสงสูงมาก จึงสะท้อนแสงสีเทาปนรุ้งออกมาเล็กน้อย ส่วนเพชรปลอมจะมีผิวเพชรด้าน ไม่แวววาวเมื่อสะท้อนแสง
• ใช้ความร้อน หากจุดไฟแช็กลนเพชรประมาณ 30 วินาที แล้วหย่อนเพชรลงในน้ำเย็นแล้วไม่เกิดอะไรขึ้น แสดงว่าเป็นเพชรแท้ที่มีความแข็งแรง ทนต่อความร้อนสูง ส่วนเพชรปลอมนั้นจะเกิดรอยแตกร้าว
• ส่องดูเหลี่ยมการเจียระไน หากเป็นเพชรแท้จะมีเหลี่ยมคม ไม่มีรอยขูดขีด ส่วนเพชรปลอมจะมีเหลี่ยมไม่คมมากพอและมีรอยขีดข่วนมากมาย
• น้ำยาสำหรับหาความถ่วงจำเพาะ (Methelyne Iodide) หากจุ่มเพชรแท้ลงในน้ำยาหาความถ่วงจำเพาะแล้วเพชรจะค่อย ๆ จมลงก้นภาชนะ ส่วนเพชรปลอมจะจมทันที
• ใบเซอร์ฯ เพชร โดยทั่วไปแล้วร้านเพชรทุกร้านจะมอบใบเซอร์ให้หลังจากซื้อขายเสร็จเพื่อยืนยันว่าเป็นเพชรแท้ ผ่านการตรวจสอบคุณภาภจากสถานับนอัญมณีชั้นนำมาแล้ว แต่เป็นเพชรปลอมจะไม่มีใบเซอร์พ่วงมาด้วย หรืออาจมีใบเซอร์ปลอมได้เช่นกัน ดังนั้นคุณควรตรวจดูรายละเอียดของเพชรอีกทีว่าตรงกับที่ระบุในใบเซอร์หรือไม่ (อ่านเพิ่มเติม: ใบเซอร์เพชรคืออะไร? มีความสำคัญอย่างไร ทำไมเพชรแท้ต้องมี?)

บทความที่น่าสนใจ

• พลอยคืออะไร แตกต่างจากเพชรอย่างไร
• เพชรซีกโบราณคืออะไร เป็นเพชรแท้หรือไม่ ซื้อขายได้หรือเปล่า
• ทำไมบริการรับซื้อแหวนเพชรถึงบ้าน ถึงเป็นทางเลือกที่น่าสนใจของคนยุคนี้