หลายท่านอาจสงสัยหรือไม่เคยได้ยินชื่อทองลงยาว่ามันคืออะไร แล้วทำไมทองชนิดนี้ถึงเป็นที่นิยมตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบัน วันนี้เรามีคำตอบค่ะ

ทองลงยาคืออะไร

เป็นหนึ่งในวิธีการเติมแต่งลวดลายลงบนเครื่องประดับโดยการทาสารเคมีใส่ลงในพื้นที่ที่เป็นร่องระหว่างลวดลายในเครื่องประดับทอง จากนั้นจึงใช้ความร้อนอบน้ำยาให้ติดและทำให้พื้นเป็นสีต่างๆ โดยวิธีนี้นิยมใช้มาตั้งแต่สมัยกรีกโบราณ โรมัน เปอร์เซีย ตะวันออกกลาง รวมถึงประเทศในโซนเอเชียด้วย ต่อมาได้แพร่หลายมายังไทยผ่านพ่อค้าชาวเปอร์เซียและจีนในสมัยอยุธยา ซึ่งเป็นยุคที่ชนชั้นสูงและข้าราชการนิยมใส่เครื่องประดับเป็นจำนวนมาก จึงนิยมนำเครื่องประดับมาลงยา และความนิยมนี้ส่งต่อมาจนถึงช่วงกรุงรัตนโกสินทร์ พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราชโปรดเกล้าฯ ให้นำเครื่องประดับและเครื่องใช้มาลงยาสีน้ำเงิน เช่น พระมหาพิชัยมงกุฎ พานพระขันหมากใหญ่ พระโกฏิอัฐิสมเด็จพระปฐมบรมชนก จนกลายเป็นกรรมวิธีที่เรียกว่า การลงยาราชาวดี นั่นเอง

การลงยาทองมีกี่ประเภท

มีทั้งหมด 2 ประเภท คือ การลงยาร้อน และการลงยาเย็น

1. การลงยาร้อน

ยาร้อนเป็นก้อนขนาดเล็ก ก่อนใช้ต้องบดจนเป็นผงและแตะน้ำเล็กน้อย จากนั้นจึงแต่งแต้มลงบนลวดลายของเครื่องประดับทอง และใช้ไฟเป่าจนสีละลายติดกับทอง ส่วนใหญ่นิยมการลงยาประเภทนี้มากกว่าเนื่องจากมีความคงทนมากกว่าการลงยาเย็นแต่ก็มีวิธีการทำยุ่งยากกว่าเช่นกัน

2. การลงยาเย็น

เป็นการนำเซรามิคชนิดหนึ่งที่เหมือนสีน้ำมาใช้แต่งแต้มน้ำยาลงไปในบริเวณที่ต้องการลงยา จากนั้นจึงอบให้แห้งด้วย UV

ข้อดี-ข้อเสียของทองลงยา

• เครื่องประดับมีลวดลายสวยงาม สะดุดตายิ่งขึ้น
• แต่ต้องสวมใส่ด้วยความระมัดระวังเพื่อไม่ให้เกิดรอย

วิธีทำความสะอาดเครื่องประดับทองลงยา

• แช่เครื่องประดับในน้ำอุ่นผสมน้ำยาล้างจาน แช่ทิ้งไว้ประมาณ 10 นาที
• ใช้แปรงขนนุ่มขัดเบาๆ จนทั่วเครื่องประดับ
• ล้างออกด้วยน้ำสะอาด
• ใช้ผ้าขนนุ่มเช็ดให้แห้ง
• เก็บรักษาไว้ในกล่อง ไม่ควรปะปนกับเครื่องประดับอื่นเพราะอาจเกิดรอยได้

การซื้อ-ขาย เครื่องประดับทองลงยา

โดยทั่วไปทองที่มีการลงยาจะมีน้ำหนักทองน้อยกว่าทองรูปพรรณปกติ เนื่องจากถูกแต่งแต้มสีหรือลงยาเข้าไป ทำให้น้ำหนักรวมของเครื่องประดับทองเพิ่มขึ้น เป็นผลให้ราคาทองแพงกว่าทองรูปพรรณทั่วไป เพราะมีลวดลายละเอียดจากฝีมือช่าง แต่เวลาขายราคาอาจตกเพราะคิดราคาขายตามน้ำหนักทองจริงเท่านั้น

บทความที่น่าสนใจ

ทองโบราณคืออะไร ทำไมคนถึงชอบใส่กัน

ชนิดของทอง ทองคำ ทองเค ทองคำขาว ต่างกันอย่างไร

4 ขั้นตอนง่ายๆ ในการทำความสะอาดทอง